Analisis Politik: Strategi UPKO-PH Sabah Menarik Balik Saman 40 Peratus – Realiti Kuasa, Bukan Pengunduran Prinsip
Oleh Mohd Khairy Abdullah @ DG Henry
SOOK (Sabah, Malaysia), 23 Oktober 2025 — Keputusan Pakatan Harapan (PH) Sabah yang diketuai UPKO untuk menarik balik tindakan undang-undang terhadap Kerajaan Persekutuan berhubung tuntutan 40 peratus hasil cukai Sabah bukanlah tanda tunduk atau kegagalan perjuangan autonomi, tetapi mencerminkan satu transformasi strategi kuasa dalam kerangka sistem federalisme Malaysia.
Dalam konteks politik antarabangsa, langkah ini selari dengan pendekatan negara-negara persekutuan seperti Kanada, Australia dan Jerman, di mana wilayah sub-nasional memperjuangkan hak fiskal melalui meja kabinet, bukan litigasi terbuka yang boleh mencetuskan konflik institusi.
Sabah bukan hanya sebuah negeri dalam Persekutuan Malaysia; ia adalah entiti pengasas Persekutuan melalui Perjanjian Malaysia 1963 (MA63). Justeru, isu 40 peratus bukan isu pentadbiran semata-mata, tetapi persoalan kedaulatan fiskal dan maruah perjanjian antarabangsa yang diperakui Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB). Namun, perjuangan hak melalui mahkamah menjadi kurang efektif apabila landskap kuasa berubah secara radikal selepas Pilihan Raya Umum ke-15 (PRU15).
PRU15 mencipta parlimen tergantung – fenomena politik yang jarang berlaku dalam sejarah Malaysia. Ini meletakkan Sabah, melalui UPKO dan PH Sabah, sebagai komponen strategik dalam pembentukan kerajaan pusat. Dalam sistem Westminster, kerajaan dibentuk bukan melalui majoriti mutlak ideologi, tetapi melalui gabungan kuasa yang mampu menjamin kestabilan. Dalam konteks ini, meneruskan tindakan saman terhadap kerajaan yang sama di mana Sabah menjadi sebahagian daripadanya adalah bercanggah dengan prinsip tanggungjawab kolektif (collective ministerial responsibility).
Dalam teori federalisme moden, litigasi digunakan sebagai mekanisme tekanan apabila saluran politik tertutup. Tetapi apabila Sabah berada di dalam kerajaan pusat, rundingan politik menjadi instrumen utama untuk mendapatkan hasil yang lebih konkrit dan cepat. Tindakan menarik balik saman bukan bermaksud mengakhiri tuntutan, tetapi mengubah gelanggang perjuangan – daripada mahkamah yang bersifat adversarial kepada meja kabinet yang bersifat konsensus dan diplomasi kekuasaan.
Pihak lawan cuba membingkaikan penarikan saman itu sebagai pengkhianatan. Namun dalam geopolitik, kekuatan sesuatu wilayah diukur bukan melalui retorik, tetapi melalui akses kepada keupayaan membuat keputusan. Dengan menerajui kementerian strategik di peringkat pusat, Datuk Ewon Benedick kini bukan lagi aktivis luar sistem, tetapi pembuat dasar dalam sistem – satu kedudukan yang jauh lebih berpengaruh untuk memulihkan hak Sabah secara struktur, bukan simbolik.
Apa yang berlaku bukanlah penamatan perjuangan 40 peratus, tetapi pengalihan strategi daripada konfrontasi undang-undang kepada pembinaan kuasa institusi. Inilah realiti politik moden – kedaulatan bukan setakat dipertahan melalui mahkamah, tetapi melalui penguasaan mekanisme kuasa negara. Dalam konteks global, inilah pendekatan yang digunakan di Quebec (Kanada), Bavaria (Jerman) dan Catalonia (Sepanyol), di mana wilayah autonomi memilih untuk berunding dari dalam struktur federal demi hasil jangka panjang.
Keputusan menarik balik saman adalah langkah geopolitik yang matang – bukan pengunduran prinsip, tetapi peneguhan strategi. Bagi Sabah, perjuangan hak 40 peratus kini bukan lagi pertarungan undang-undang, tetapi permulaan.
